Intensive care staat vooral bekend om het medisch-technisch handelen bij ernstig zieke patiënten. Dit hoogtechnologische handelen leidt helaas niet altijd tot genezing van de patiënt. De sterfte op een intensive care is, vergeleken met andere afdelingen in het ziekenhuis, dan ook hoog. Van alle patiënten die op een IC komen te overlijden, sterven in Nederland acht van de tien nadat besloten is dat verder behandelen niet meer in het belang van de patiënt is en de ingezette behandeling gestaakt wordt. Omdat de meeste patiënten bij wie de behandeling gestaakt wordt ernstig orgaanfalen hebben, kan dit aanleiding geven tot belastende symptomen zoals benauwdheid, reutelen, onrust, pijn en andere vormen van discomfort.Artsen en verpleegkundigen hebben de morele taak om deze symptomen zo goed mogelijk te behandelen teneinde de patiënt zo rustig mogelijk te kunnen laten overlijden. Beter is het om te anticiperen op mogelijk belastende symptomen. Helaas zijn veel artsen en verpleegkundigen onwennig in het geven van anticiperende palliatieve zorg op de IC. In dit boekje worden praktische routeplanners gegeven die artsen en verpleegkundigen op de IC stap voor stap kunnen helpen bij de zorg voor stervende patiënten op de IC.